Dot-com balonu ve patlaması

Dijital paranın kökleri 1990’lı yılların başındaki dot-com balonu ile alakalı. Bu balon internetteki şirketlerin hisselerinin yerle bir olmasıyla hatırlansa da o yıllarda girişimcilerin dijital olan her şeyi fırsat olarak görmesi yapılan girişim potansiyellerinin sahte bir yükselişine neden oldu ve 10 mart 2000 tarihinde NASDAQ’da görkemli bir çöküş ile dot-com balonu patladı. Küçük şirketlerin neredeyse hepsi yok oldu. Büyük şirketler de bu patlamadan payını fazlasıyla aldı. Örneğin amazon hisseleri 107 dolardan 7 dolara kadar geriledi. Bu patlamanın 2008 krizinin temellerini oluşturduğu söyleniyor. Ardından gelen 11 eylül saldırıları amerikan ekonomisine çok sert bir darbe vurdu.

Bitcoin dönemi

Bitcoin, 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından geliştirilmiş, başka bir yazılım hizmetine gerek kalmadan, eşler arasında para transferini mümkün kılan elektronik para sistemidir. Daha önceki dijital para girişimlerinden farkı Bitcoin’de eşler arası ağ aracılığıyla işlemler onaylanır ve bu sayede tekrarlı harcamaların önüne geçilir.

Bitcoin matematiksel programlar vasıtasıyla özel algoritmalar kullanılarak bilgisayarlarda basılmaktadır ve maksimum 21 milyon bitcoin üretilmektedir. Tabi bunların yanında bitcoinin dolar, euro, sterlin vb para birimleri üzerinden exchange imkanı olması bitcoini cazip kılan etmenlerden biri.

2014 yılının başlarından itibaren yükselişe geçen bitcoin ilerde toplumdaki para harcama kültürünü değiştireceğe benziyor. Alışverişlerin hızı artacak. Tüketim farklı bir boyuta geçecek. Ülkemiz için konuşursam ; Bitcoin’in Türkiye’de yaygınlaşmasına rahat 15-20 sene var, kim bilir internetten alışverişte kredi kartı numarasını vermekten korkan sade vatandaşı bile cezbedebilir.

Kısıtlı üretildiği ve böylece enflasyonu minimize edildiği söylense de maalesef her sistemde olduğu gibi bitcoin sisteminde de enflasyon var. Sistem giderek büyüyor ve bir gün dot-com balonu gibi patlarsa yeni krizlerin oluşmasına neden olabilir.